ملاس چیست ؟ خواص، فواید و کاربرد انواع ملاس و ویناس

ملاس  به زبان انگلیسی (Molasses) و در زبان فرانسه (Melasse) مِلاس ( واژه فرانسوی ملاس از واژه لاتین mel به معنی عسل می آید) در زبان لاتین مترادف با شیره قند یا شهد است و پساب کارخانه‌های قند و نیشکر است که در طول استخراج قند‌ها از گیاه نیشکر و چغندر قند به دست می‌آید که اغلب تیره رنگ است و مصارف متنوع فراوانی به طور مستقیم و غیر مستقیم از آن می‌شود.

انواع ملاس بر اساس نوع گیاه

عموما ملاس از گیاهان و محصولاتی با کشت تناژ بالا و دارای قند و کربوهیدرات زیاد گرفته می‌شود. درصد خلوص و رنگ و کاربرد هر کدام از این ملاس ها بستگی به نوع گیاه و درصد غلظت و بریکس آن دارد.

نمونه های معمول و مورد مصرف دامداران و مرغداری ها و کشاورزان و همچنین کشاورزان از چهار گونه اصلی تشکیل می شود :

  • ملاس چغندر قند
  • ملاس نیشکر
  • ملاس سورگوم ( ذرت خوشه ای)

 

ملاس چیست خواص و مزایای استفاده از ملاس

 

انواع ملاس بر اساس مراحل استخراج

کیفیت و خواص ملاس بستگی به میزان بلوغ گیاه چغندر قند یا نیشکر، میزان شکر استخراج شده و روش استخراج دارد. از همین رو آن را بر اساس مرحله استخراج و نوع گیاه به انواع مختلف تقسیم می‌کنند که شامل موارد زیر می‌شود:

ملاس شفاف (نور) یا ملاس استخراج اول (First extraction)

این ملاس در طی اولین جوش نیشکر و چغندر استخراج می‌شود و رنگ شفاف و روشنی دارد. دارای بیشترین مقدار قند نسبت به دیگر انواع ملاس و کمترین ویتامین و مواد معدنی است و طعم نسبتا شیرینی دارد. از این نوع ملاس اغلب در پخت و پز به عنوان طعم دهنده استفاده می‌شود.

ملاس تیره یا ملاس استخراج دوم (Second extraction)

حاصل مرحله دوم استخراج است و به همین جهت رنگ تیره‌تری نسبت به نوع اول دارد و غلظت ترکیبات آن بیشتر است و طعم کمی تلخ دارد.

ملاس بلک استرپ یا ملاس استخراج سوم (Third extraction)

ملاس Blackstrap بیشترین غلظت ویتامین‌ها و مواد معدنی را دارد و محصول نهایی چرخه سوم استخراج است. این ملاس دارای کمترین میزان قند است و طعم تلخی دارد.

خواص و فواید ملاس :

ملاس و ویناس علاوه بر مصارف پخت و پز محصولات غذایی صنعتی و خانگی برای حیوانات پرورشی و خاک و درختان نیز استفاده میشود. در مورد فواید و کاربردهای ملاس و ویناس برای حیوانات \رورشی سخن بسیار گفته شدهُما قصد داریم تاثیر آن را روی انسان بررسی کنیم.

ملاس غنی از مواد مغذی از جمله ۴۶ درصد سوکروز، ۳ درصد پروتئین، میزان زیادی منیزیم، منگنز، کلسیم و ویتامین ب ۶، مس و پروتئین است. یک قاشق غذاخوری از آن دارای ۶۰ کالری و مقدار کمی قند است و هیچ گونه چربی یا فیبر غذایی در ملاس سیاه وجود ندارد. لذا توصیه میشود تا حد امکان بجای شکر از ملاس و اینگونه فراورده ها استفاده شود.

تقویت استخوان‌ها و کاهش درد مفاصل

مواد معدنی موجود در ملاس به تقویت استخوان‌ها و مفاصل کمک می‌کند و مصرف آن در کاهش درد مفاصل موثر است.

تقویت معده

مصرف ملاس به هضم بهتر غذا کمک می‌کند و باعث تقویت معده می‌شود. به این منظور روزانه یک قاشق ملاس را در آب و لرم حل و قبل از صبحانه میل کنید.

بهبود درد دوران قاعدگی

خوردن ملاس برای بانوان مفید است، زیرا علاوه بر تامین مواد مورد نیاز بدن به ویژه آهن که بیشتر زنان دچار کمبود آن هستند، در کاهش درد‌های دوران قاعدگی نیز موثر است.

سلامت پوست و مو

تحقیقات نشان داده است مصرف ملاس در سلامت پوست و رشد مو‌ها تاثیر دارد و حتی استفاده از آن به عنوان محلول شستشوی صورت باعث بهتر شدن پوست می‌شود.

افزایش انرژی و تقویت سیستم ایمنی بدن

ملاس را می‌توان نوعی ماده انرژی زا نامید که علاوه بر افزایش انرژی، به جذب بهتر مواد در بدن کمک می‌کند. همچنین مصرف متعادل آن در تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرطان موثر است.
حاوی مقادیر فراوانی از مواد ویتامینی و معدنی که در بالا به برخی از آن ذکر شد.